Matematik Koçluğu Yoluyla Mesleğinin İlk Beş Yılında Olan Matematik Öğretmenlerinin Üst Düzey Bilişsel Görevleri Hazırlama, Uygulama Ve Değerlendirmeye Yönelik Becerilerinin Geliştirilmesi


Işıksal bostan M. (Yürütücü), Güngör E., Kucak M., Toker Z., Doğan M., Aygün B.

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Proje Grubu: Sosyal Bilimler
  • Projenin Yürütüldüğü Birim: Eğitim Fakültesi
  • Başlangıç Tarihi: Haziran 2024
  • Bitiş Tarihi: Haziran 2026

Özet

Bu projenin amacı, matematik koçluğu yoluyla mesleğinin ilk beş yılındaki matematik öğretmenlerinin üst düzey bilişsel görevleri hazırlama, uygulama ve değerlendirme becerilerinin nasıl geliştiğini incelemektir.

Öğretmenlerin mesleki gelişimlerinin, onların öğretim pratikleri ile doğrudan ilişkili olduğu bilinmektedir. Bu anlamda öğretmenlerin mesleki gelişimlerinin etkili olması, edindikleri bilgileri sınıf uygulamalarına yansıtabilme fırsatlarında önemli bir yere sahiptir. Bu kapsamda öğretmenlerin ihtiyaçları doğrultusunda gerekli desteği sunarak onların öğretim pratiklerini geliştirmeye yönelik uygulamalar ile mesleki gelişimlerinin desteklenmesi gerekmektedir. Mesleki gelişimin deneyimle ve uygulamalarla ilişkili olduğu göz önüne alındığında, henüz öğretim açısından yeterince deneyim sahibi olmayan meslekte yeni öğretmenler için destek mekanizmalarından faydalanılması gerekliliği açıktır. Dolayısıyla, öğretmenlerin kendi gelişim ihtiyaçlarına cevap veren ve onların edindikleri bilgi ve becerileri sınıf içi uygulamalarına yansıtabilecekleri mesleki gelişim programları ve yaklaşımları ile onlara yerinde desteklerin sağlanabilmesi önemlidir. Koçluk bu tür bir mesleki gelişim anlayışına örnek teşkil etmektedir. Koçluk üzerine yapılan araştırmalar, koçluğun öğretim uygulamalarını, öğrenci başarısını, öğretmenlerin tutumlarını ve öğretmen yeterliliğini olumlu yönde etkilediğini göstermektedir.

Matematiksel görev, öğrencilerin önceden belirlenmiş bir matematiksel fikre ulaşmasını sağlayan herhangi bir matematiksel aktivite olarak tanımlanmaktadır.Önceki çalışmaların da ortaya koyduğu gibi, üst düzey bilişsel istem gerektiren görevlerin kullanılması öğrencilerin kavramsal anlamalarını ve başarılarını önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle, öğrencilerin matematiği yapan kişiler olmaları için üst düzey matematiksel görevlerin sınıf içi uygulamalara taşınması önemlidir. Yapılan çalışmalar öğretmenlerin üst düzey bilişsel görevleri hazırlama ve uygulamaya yönelik bilgilerinin yeterli olmadığını göstermiştir. Bu kapsamda bu projede matematik koçluğunun destekleyici mekanizma yapısı ön plana çıkartılarak, eğitim sürecinde öğretmenlerin üst düzey bilişsel görevleri hazırlama ve uygulamaya yönelik bilgilerinin, geliştirilecek mesleki gelişim modeli ile desteklenmesi amaçlanmıştır. Daha açık bir ifade ile, bu çalışmada mesleğinin ilk yıllarındaki öğretmenlere sunulacak mesleki gelişim modeli ile, öğretmenlerin öğretim süreçleri ile ilgili olarak öğrencilerde üst düzey düşünmeyi destekleyecek bilişsel görevleri hazırlama, bu tür bilişsel görevleri öğretim sürecinde uygulama, uyguladıkları üst düzey düşünmeyi destekleyecek bilişsel görevlerin etkililiğini değerlendirme ile ilgili becerilerinin arttırılması amaçlanmıştır.

Bu amaç doğrultusunda çalışmada, özel bir tasarım tabanlı araştırma yöntemi olan ve doğrudan öğretmenlerin gelişimine odaklanan öğretmen gelişim deneyi (ÖGD) [the teacher development experiment] kullanılması planlanmıştır. Projenin katılımcıları, Adıyaman, Ankara, Isparta ve Düzce illerinde görev yapan, mesleki deneyimi beş yılı aşmayan on altı (her ilden dört öğretmen) ortaokul matematik öğretmeninden ve onların öğretim yaptıkları sınıflardan oluşmaktadır. Proje ön hazırlık aşaması ve üç temel aşama olmak üzere toplam dört aşamadan oluşmaktadır. Ön hazırlık aşaması projenin 1. hedefi olan ortaokul matematik öğretmenlerinin üst düzey bilişsel görevleri hazırlama, uygulama ve değerlendirme becerileri ile ilgili mevcut durumlarının belirlenmesine yönelik olup, bu süreç literatür taramasını, öğretmenlerin seçilmesini ve öğretmenlerle ilgili durum belirleme çalışmalarının planlanmasını içermektedir. 1. Aşama projenin 2. hedefine yönelik olarak, ön hazırlık aşamasında belirlenen öğretmen profilleri temel alınarak öğretmenlerin, üst düzey bilişsel görevleri hazırlama, uygulama ve değerlendirme becerilerinin geliştirilmesine yönelik çalıştay uygulaması ve tüm süreçte destekleyici bir unsur olan mesleki gelişim portal içeriklerinin oluşturulmasına yöneliktir. 2. Aşama projenin 3. hedefine yönelik olarak matematik koçluğu programının geliştirilmesi, uygulanması, değerlendirilmesi ve bir model oluşturulması süreçlerine yöneliktir. Son temel aşama olan 3. aşama projenin 4. hedefine bağlı olarak, projede görev alan tüm öğretmenlerle birlikte uygulama aşamalarının değerlendirilmesi ve yaygınlaştırılmasına yöneliktir. Bu kapsamda yürütülecek olan çalışmanın alan yazına, matematik koçluğu ve öğretmenlerin üst düzey bilişsel görevleri hazırlama, uygulama ve değerlendirme becerilerine yönelik teorik ve uygulamada önemli katkılar sunması hedeflenmiştir.